Barış Öney BloombergHT Akıllı Para Programı | 29.03.2023

“Türkiye için seçim sonrası büyük bir fırsat var.”

Globalturk Capital Yönetim Kurulu Başkanı ve GPCA Orta ve Doğu Avrupa Liderlik Konseyi Üyesi ve Türkiye Temsilcisi Barış Öney, bugün BloombergHT’de Çağlar Kuzlukluoğlu’nun sunduğu Akıllı Para Programına konuk oldu.

Merkezi New York’da bulunan ve üyeleri dünyada 2 trilyon dolar varlık yöneten yatırımcıların birliği GPCA (Global Private Capital Association) ve IFC iş birliğinde gerçekleştirilen GPC Conference 2023 programına katılmak için New York’ta bulunan Öney, programda GPCA’den ve eski adıyla EMPEA olan birlik ile uzun yıllardır süregelen iş birliklerinden bahsetti.

Programı izlemek için:

Öney’in değindiği konu başlıklarından notlar da şöyle;

Fonların yükselen pazarlardaki rotası

• Son 20 yılda yükselen pazarlarda fonların %90’ı Güney Doğu Asya’ya gitti ve bunun da %90’ı sadece Çin’e gitti. Yani tüm yatırımların %81’ini Çin aldı.
• Çin son 20, belki daha fazla senedir yıllık %10’luk büyümeler yapıyordu. Artık daha olgun bir pazar haline dönüşüyor.
• 2022 yılında, GPCA’in yatırımcılarının aktif olduğu pazarlarda 208 milyar dolarlık yatırım yapıldı. Özel sermaye dışında özel borç fonları aktivitelerini 2ye katladılar. Ayrıca altyapı projeleri de çok yatırım aldı.
• Ama son dönemde malum jeopolitik gelişmelerden dolayı Çin’e gidiş yavaşladı ve hatta birçok yatırımcı açısından durdu diyebiliriz. Buraya giden para ilk başta Hindistan, Afrika ve Güney Amerika’ya yöneldi.

Türkiye ve çevresinde yatırımları etkileyen faktörler

• Bizim içinde bulunduğumuz bölgede özellikle Rusya-Ukrayna savaşı, güneyimizde Suriye ve Irak’dan gelebilecek tehditler, ülkemizde yaşıyor olduğumuz seçim dönemi ve tabi bir de deprem etkisi, bize gelebilecek olan fonlarda tedirginlik yaratıyor.
• Ama Türkiye için büyük fırsat var. Seçimden sonra belirsizliğin kalkmasıyla birlikte, tekrar bu fonların ilgi odağı haline gelmememiz için bir neden yok.

Şirket değerlemeleri ve global enflasyon sorunu

• Şirket değerlemeleri son dönemlerde düşük ve bir müddet daha böyle gidecek. ABD dahil şu anda dünyanın en büyük sorunu yüksek enflasyon.
• ABD’de borcun GDP’ye oranı 2. Dünya Savaşından beri en yüksek seviyesinde. Bu da yatırımcıları ABD nezdinde tereddüt ettiriyor.
• Yatırımcıların önemli bir bölümü resesyon yaşanmadan bu enflasyonu dizginlemenin kolay olamayacağını düşünüyor.

 Son dönemlerin yatırım çeken alanları

• Fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye geçme, enerji üretimindeki verimsizlikleri giderme projeleri rağbet görüyor. Yenilenebilir enerji maliyetlerinin de son 10 yıldaki önemli düşüşü, rüzgar, güneş vb. yatırımların yapılabilmesine olanak sağlıyor ve fosil yakıtlara alternatif oluşturuyor. 2021’den 2022’ye bu yatırımlar ikiye katlandı.
• İklim değişikliklerini önleme yönündeki değer zincirindeki yatırımlar; elektrikli araçlar ve bunun etrafındaki ekosistem; sağlık ve gıda güvenliği ve bu konuda dayanıklı hale gelmeyi sağlayacak yatırımlar; tele-ilaç, giyilebilir teknolojilerin getireceği sağlık yatırımları vb konular çok revaçta olacak.
• Teknoloji yatırımları – dijitalizasyon (özellikle finans, sağlık, eğitim ve tarım teknolojileri ile s) önümüzdeki 10-20 yıl yatırım alacak.
• ESG (çevre, sosyal, yönetişim) ve etki yatırımları (Impact investing) ile cinsiyet çeşitliliğine önem vermeyen şirketler giderek yatırım alamamaya başlayacak. Bu konuda özel kapital dünyası çok katı olmaya başladı . İyi bir amaç için kar etmek – “Profit for Purpose” anlayışı giderek yerleşiyor.
• Bir de EBITDA’nın 1.5- bilemediniz 2 katı kadar borç rasyosu olmasına dikkat ediyorlar. Yani EBITDA’nın en fazla 1.5-2 katı kadar borcu olmalı yatırım yapılacak şirketin, çok borçlu olmamalı.

Özel Sermaye ve Borç Fonlarının Önemi Nedir?

• Bu fonların yatırımları malum Yabancı Doğrudan Yatırım kategorisinde değerlendiriliyorlar. 5-7 yıl gibi uzun bir süre içerde kalıp şirketlerin hızlı büyümesini sağlamaya çalışıyorlar. Sadece kendileri ülkeye gelmekle kalmıyor, peşinden stratejik yatırımları da sürükleyebiliyorlar.
• Bu yatırım fonları çok uluslu şirketlerin de çoğunun yatırımcısı ve yönetim kurullarında karar verici durumdalar. Bu fonların ilgisi kaybolduğunda stratejik yatırımların da etkilenme olasılığı artıyor.
• Fon gelmezse büyük şirketler yatırım yapar denebilecek bir rahatlık olmamalı. Bu fonlar bu gibi nedenlrden dolayı çok önemli ve o nedenle de yatırım ortamının iyileştirilmesi yönünde atılacak adımlar çok yararlı olacak.

Türk Şirketleri önündeki fırsatları değerlendirmeli

• Türk Şirketleri mutlaka yurt dışında özellikle Güney Doğu Asya, Hindistan, Afrika gibi önümüzdeki 10-20 yılda çok hızlı büyüme bekleyen coğrafyalardaki yatırımlarını artırmalı.
• Bunu yaparken sıfırdan yatırım yapmak yerine bu özel sermaye ve borç fonlarının o bölgelerde yatırım yaptığı ve artık bunlardan çıkmayı düşündüğü şirketleri satın alarak o pazarlara girmeyi değerlendirmeli.
• Özellikle Afrika çok önemli ve ülkemize de nispeten yakın. Çinli, Orta Doğulu, Brezilyalı şirketler Afrika’ya özel önem veriyorlar. Ancak biz şirket satın almalar yoluyla bu ülkelerin önüne geçebiliriz.
• Bu fonların yatırım yaptığı şirketler doğal olarak çok daha iyi yönetilen, denetim gören, yabancı yatırımcılarla çalışmayı başarmış şirketler olacaklarından onlara yatırım yapmak çok daha emin ve güvenilir olacaktır.